Net Zero là gì? Tầm quan trọng và cách để đạt được?

Net Zero là gì?

Net Zero  có nghĩa là đạt được sự cân bằng giữa lượng khí nhà kính thải ra môi trường và lượng khí nhà kính được loại bỏ khỏi khí quyển. Nói cách khác, lượng khí thải Carbon dioxide (CO2), khí thải Methane (CH4), và khí thải Nitrous Oxide (N2O) được tạo ra sẽ được trung hòa bằng lượng carbon bị hấp thụ hoặc loại bỏ thông qua các hoạt động như trồng rừng, sử dụng công nghệ loại bỏ Carbon Dioxide (CDR), hoặc thu hồi và lưu trữ Carbon (CCS).

Hãy tưởng tượng một chiếc bồn tắm, khi bạn mở vòi nước, nước sẽ chảy vào và làm đầy bồn. Khi bạn mở nút xả, nước sẽ chảy ra ngoài. Lượng nước trong bồn phụ thuộc vào cả lượng nước chảy vào và lượng nước chảy ra. Để giữ cho lượng nước trong bồn tắm không đổi, bạn cần đảm bảo rằng lượng nước chảy vào và chảy ra được cân bằng.

Tương tự như vậy, Net Zero yêu cầu chúng ta phải cân bằng lượng khí nhà kính thải ra với lượng khí nhà kính loại bỏ. Khi lượng khí thải được tạo ra không vượt quá lượng khí thải được loại bỏ, chúng ta đạt được Net Zero.

Tại sao Net Zero lại quan trọng?

Biến đổi khí hậu đang là vấn đề cấp bách toàn cầu, gây ra những tác động nghiêm trọng đến môi trường và cuộc sống con người. Hiệu ứng nhà kính làm tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu, dẫn đến các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ, hạn hán, sóng nhiệt... ngày càng gia tăng về cường độ và tần suất, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Mực nước biển dâng cũng là một mối đe dọa lớn, có thể nhấn chìm nhiều khu vực ven biển.

Để ngăn chặn những hậu quả thảm khốc của biến đổi khí hậu, cộng đồng quốc tế đã đặt mục tiêu hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức dưới 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, và nỗ lực hướng tới mức 1,5 độ C. Mục tiêu này được đề ra trong Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, được ký kết bởi gần 200 quốc gia trên thế giới.

Net Zero đóng vai trò then chốt trong việc đạt được các mục tiêu về khí hậu. Bằng cách cân bằng lượng khí thải, chúng ta có thể làm chậm quá trình nóng lên toàn cầu và giảm thiểu những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Hơn nữa, Net Zero còn mang lại nhiều lợi ích khác như:

• Cải thiện chất lượng không khí: Giảm phát thải khí nhà kính đồng nghĩa với việc giảm ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khỏe con người và hệ sinh thái.
• Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Đầu tư vào năng lượng tái tạo và các giải pháp Net Zero khác tạo ra cơ hội việc làm và thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp mới.
• Nâng cao an ninh năng lượng: Giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch giúp tăng cường an ninh năng lượng và giảm thiểu rủi ro về biến động giá cả.
• Bảo vệ đa dạng sinh học: Giảm thiểu biến đổi khí hậu giúp bảo vệ các loài sinh vật và hệ sinh thái khỏi những tác động tiêu cực.

So sánh Net Zero với Carbon Neutral (trung hòa Carbon)

Mặc dù Net Zero và Carbon Neutral đều hướng tới việc loại bỏ CO2 khỏi môi trường, nhưng hai thuật ngữ này không giống nhau. Carbon Neutral thường được sử dụng khi các doanh nghiệp muốn hạn chế sự gia tăng lượng khí thải carbon trong tương lai, đồng thời sử dụng các hình thức bù đắp để trung hòa lượng khí thải hiện tại.

Trong khi đó, Net Zero tập trung vào việc giảm thiểu lượng khí thải carbon tối đa ngay từ đầu và chỉ bù đắp lượng CO2 không thể tránh khỏi như một giải pháp cuối cùng. Các tổ chức như SBTi (Science Based Target initiative) đã phát triển các phương pháp để các công ty xác định mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính Net Zero của mình và đảm bảo rằng chúng phù hợp với các yêu cầu khoa học để hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C.

Sự khác nhau giữa Gross Zero và Net Zero

Gross Zero, hay còn gọi là "Real Zero", đề cập đến việc loại bỏ hoàn toàn lượng khí thải carbon từ hoạt động của các ngành công nghiệp.

Ví dụ, Tập đoàn National Grid đang nỗ lực hướng tới mục tiêu giảm thiểu lượng khí thải hoạt động xuống mức 0 tuyệt đối, thay vì dựa vào việc bù đắp quy mô lớn hoặc các công nghệ loại bỏ khí nhà kính chưa được kiểm chứng để đáp ứng các cam kết khí hậu dài hạn của mình

Biến đổi khí hậu là gì?

Các bằng chứng khoa học cho thấy hành tinh của chúng ta đang ngày càng nóng lên do hiệu ứng nhà kính. Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới, 20 năm ấm nhất trong lịch sử đều nằm trong 22 năm gần đây, và 4 năm ấm nhất là từ 2015 đến 2020. Nhiệt độ trung bình toàn cầu hiện nay cao hơn 1,2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp.

Mặc dù mức tăng này có vẻ không đáng kể, nhưng thực tế nó đã và đang gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường và con người. Nếu xu hướng hiện tại tiếp tục, nhiệt độ trung bình toàn cầu được dự đoán sẽ tăng thêm 2,7 độ C vào năm 2100.

Ngay cả với mức tăng nhỏ này, chúng ta cũng đang cảm nhận được những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu với các hiện tượng thời tiết thất thường như sóng nhiệt, lũ lụt, bão mạnh, mất băng ở hai cực và mực nước biển dâng cao. Tình hình sẽ càng trở nên tồi tệ hơn nếu sự nóng lên toàn cầu tiếp tục gia tăng.

Nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu là gì?

Các nhà khoa học và chính phủ đều công nhận rằng biến đổi khí hậu đang bị thúc đẩy bởi lượng khí nhà kính ngày càng tăng trong khí quyển. Các khí nhà kính, bao gồm hơi nước, carbon dioxide (CO2) và methane (CH4), có tác dụng giữ nhiệt từ mặt trời, làm ấm bề mặt Trái đất và không khí xung quanh.

CO2 là loại khí nhà kính phổ biến và nguy hiểm nhất, do đó việc cắt giảm lượng khí thải carbon, giảm lượng khí thải carbon hoặc tìm kiếm các giải pháp thay thế carbon thấp sẽ giúp giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.

Có hai cách để thực hiện việc này:

• Giảm lượng khí thải: Hạn chế khí thải từ các hoạt động như sản xuất công nghiệp, sản xuất điện, giao thông vận tải và nông nghiệp thâm canh.
• Loại bỏ khí nhà kính khỏi khí quyển: Áp dụng các biện pháp như thu giữ carbon trong quá trình sản xuất công nghiệp hoặc trồng thêm cây xanh.

Cách để đạt được Net Zero

Để đạt được Net Zero, cần có sự chung tay góp sức của tất cả các quốc gia, tổ chức và cá nhân trên toàn thế giới. Dưới đây là một số giải pháp chính:

• Chuyển đổi sang năng lượng tái tạo:  Thay thế các nguồn năng lượng hóa thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt) bằng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, năng lượng gió, năng lượng thủy điện, năng lượng sinh khối và năng lượng địa nhiệt.
• Nâng cao hiệu quả năng lượng:  Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả hơn trong các lĩnh vực sản xuất, giao thông, xây dựng... bằng cách áp dụng các công nghệ sử dụng năng lượng hiệu quả.
• Phát triển các công nghệ carbon thấp:  Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới giúp giảm thiểu lượng khí thải carbon trong các ngành công nghiệp, bao gồm thu hồi và lưu trữ Carbon (CCS), năng lượng Hydrogen và chuyển đổi năng lượng.
• Thu giữ và lưu trữ carbon:  Phát triển các công nghệ thu giữ và lưu trữ CO2 từ các nguồn phát thải lớn như nhà máy điện, nhà máy sản xuất xi măng...
• Thay đổi lối sống:  Thực hành các thói quen sống xanh như sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi xe đạp, ăn ít thịt, giảm thiểu rác thải...

Vai trò của các bên liên quan trong việc đạt được Net Zero

• Chính phủ:  Ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo, nâng cao hiệu quả năng lượng, thúc đẩy các công nghệ carbon thấp và giảm phát thải, đồng thời tham gia các thỏa thuận quốc tế như Nghị định thư Kyoto, Thỏa thuận Copenhagen và COP26.
• Doanh nghiệp:  Thực hiện các cam kết Net Zero, đầu tư vào các giải pháp giảm thiểu khí thải, áp dụng các mô hình kinh doanh bền vững và báo cáo về các tiêu chí ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị).
• Cá nhân:  Nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu, thay đổi lối sống, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và hỗ trợ các sáng kiến phát triển bền vững.